Βιταμίνη Β12 (Κοβαλαμίνη)

Βιταμίνη Β12 (Κοβαλαμίνη)

Η βιταμίνη B12, λέγεται και κοβαλαμίνη, είναι μια υδροδιαλυτή βιταμίνη που εκτελεί ποικίλους στόχους μέσα στο σώμα, είναι απαραίτητη για την παραγωγή των ερυθρών και των λευκών κυττάρων του αίµατος, καθώς και για τη φυσιολογική ανάπτυξη και συντήρηση του νευρικού ιστού. Εµπλέκεται στην ανακύκλωση των συνενζύµων του φυλλικού οξέος και στην αποσύνθεση της βαλίνης. Απαιτείται, επίσης, για την αναπαραγωγή των κυττάρων, την αιµοποίηση και τη σύνθεση των νουκλεοπρωτεϊνών.

Βοηθά την νεανική ανάπτυξη και διατηρεί υγιές το νευρικό σύστημα, βοηθά στον σχηματισμό της αιμοσφαιρίνης, βοηθά να μείνουν τα νεύρα υγιή με τη διαδραμάτιση ενός ζωτικής σημασίας ρόλου στο σχηματισμό και τη συντήρηση της μυελίνης, ένα προστατευτικό στρώμα γύρω από κάθε νεύρο, το οποίο επιτρέπει τη γρήγορη μετάδοση των ερεθισμάτων.

Η βιταµίνη Β12 είναι ο γενόσηµος όρος που χρησιµοποιείται για να περιγράψει εκείνες τις ενώσεις, οι οποίες παρουσιάζουν τη βιολογική δράση της κυανοκοβαλαµίνης. Περιλαµβάνει µια ποικιλία συστατικών που περιέχουν κοβάλτιο, και τα οποία είναι γνωστά ως κοβαλαµίνες. Η κυανοκοβαλαµίνη και η υδροξυκοβαλαµίνη είναι οι δυο βασικές µορφές της βιταµίνης Β12 στην κλινική χρήση.

Που βρίσκεται:

Κρέας, πουλερικά, ψάρια, αυγά, ανεπεξέργαστοι υδατάνθρακες, γαλακτοκομικά προϊόντα και ενισχυμένα δημητριακά.

Καθημερινή λήψη Β12:

 3-4 mcg είναι η ημερήσια δόση (RDA), αλλά μερικές έρευνες προτείνουν 2.5-25mcg καθημερινά στα παιδιά και 15-50mcg στους ενηλίκους για καλύτερη υγεία.

Απορρόφηση:

Η βιταμίνη Β12 πρέπει να απελευθερωθεί από τις πρωτεΐνες µε τις οποίες συνδέεται, πριν γίνει η πέψη και η απορρόφησή της. Η απορρόφηση λαμβάνει χώρα σχεδόν αποκλειστικά στον τελικό ειλεό µε µια ενεργητική διαδικασία, όμως μεγάλες ποσότητες (>30µg) μπορούν να απορροφηθούν και µε παθητική διάχυση (µια μέγιστη ποσότητα των 1.5µg μπορεί να απορροφηθεί από το στόμα σε δόσεις των 5-50µg).

Όσον αφορά την ενεργητική απορρόφηση, η βιταμίνη Β12 πρέπει να δεσμευτεί από την σιελική χαπτοκορίνη, µία εξειδικευμένη γλυκοπρωτεΐνη που εκκρίνεται από τα τοιχωματικά κύτταρα του στομάχου και μετά να δεσμευτεί από τον ενδογενή παράγοντα.

Αποθήκευση:

 Η βιταμίνη Β12 αποθηκεύεται πρωταρχικά στο ήπαρ. Στο αίμα είναι δεσμευμένη µε συγκεκριμένες πρωτεΐνες του πλάσματος (τρανσκοβαλαμίνες).

Απέκκριση:

Η αποµάκρυνση γίνεται µέσω των ούρων, της χολής και των κοπράνων. Ο εντεροηπατικός κύκλος συµβάλλει στη διατήρηση της Β12.

Η βιταµίνη Β12 εµφανίζεται και στο µητρικό γάλα.

Αλληλεπιδράσεις:

 Φυλλικό οξύ: Μεγάλες δόσεις οι οποίες χορηγούνται κατ΄ επανάληψη µπορεί να ελαττώσουν τα επίπεδα της Β12 στο αίµα.

Βιταµίνη C: Μπορεί να καταστρέψει την Β12 (αποφυγή της πρόσληψης µεγάλων δόσεων βιταµίνης C µέσα σε µία ώρα από την πρόσληψη Β12 από το στόµα).

Σημάδια ανεπάρκειας Β12:

Η έλλειψη της βιταµίνης Β12 οδηγεί στην εµφάνιση µακροκυτταρικής και µεγαλοβλαστικής αναιµίας. Τα συµπτώµατα περιλαµβάνουν νευρολογικές διαταραχές (εξαιτίας της αποµυελινοποίησης της σπονδυλικής στήλης, του εγκεφάλου και των οπτικών και περιφερικών νεύρων), και λιγότερο συγκεκριµένα συµπτώµατα, όπως αδυναµία, ερεθισµένη γλώσσα, δυσκοιλιότητα και ορθοστατική υπόταση.

 Ψυχολογικές διαταραχές της έλλειψης Β12 είναι δυνατόν να εκδηλωθούν κατά την παρουσία αναιµίας (ιδιαίτερα στους ηλικιωµένους). Η κακοήθης αναιµία είναι µια συγκεκριµένη µορφή αναιµίας, η οποία προκαλείται από έλλειψη ενδογενούς παράγοντα (όχι από ελλιπή πρόσληψη βιταµίνης Β12 από τη διατροφή). Άνθρωποι µε περιορισµένη δυνατότητα απορρόφησης της βιταµίνης Β12, αναπτύσσουν ανεπάρκεια/έλλειψη µέσα σε δύο µε τρία χρόνια. Αυστηροί χορτοφάγοι (µε κίνδυνο διαιτητικής ανεπάρκειας, αλλά µε φυσιολογική απορροφητική ικανότητα) µπορεί να µην εµφανίσουν συµπτώµατα για 20-30 χρόνια.

Υψηλή δοσολογία Β12: Το ασφαλές ανώτερο όριο είναι 3000mcg ανά ημέρα.

Θεραπευτικές χρήσεις:

Συµπληρώµατα βιταµίνης Β12 µπορεί να είναι απαραίτητα σε χορτοφάγους.

Η βιταµίνη Β12 βρίσκεται µόνο σε ζωικά προϊόντα και σε ορισµένες τροφές εµπλουτισµένες µε τη βιταµίνη. Αν οι χορτοφάγοι δεν καταναλώνουν τακτικά µια τροφή πλούσια σε βιταµίνη Β12, τότε χρειάζονται απαραιτήτως συµπλήρωµα. Αυτό αφορά κυρίως τις γυναίκες χορτοφάγους κατά την περίοδο της εγκυµοσύνης, καθώς το βρέφος µπορεί να εκδηλώσει ανεπάρκεια. Βρέφη τα οποία θηλάζουν και των οποίων οι µητέρες δεν προσλαµβάνουν τροφές πλούσιες σε Β12 πρέπει να λάβουν συµπληρώµατα. Η έλλειψη της βιταµίνης Β12 αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας και µπορεί να συµβάλλει στην εµφάνιση άνοιας. Ο ρόλος των συµπληρωµάτων στην άνοια, που προκαλείται από έλλειψη της Β12, φαίνεται ότι εξαρτάται από τη διάρκεια των συµπτωµάτων.

 Δεν υπάρχει ισχυρή απόδειξη που να πιστοποιεί πως τα συµπληρώµατα βοηθούν στην καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου του Alzheimer που δεν οφείλεται στην έλλειψη της βιταµίνης Β12.

Παροµοίως, ο ρόλος της βιταµίνης Β12 είναι ασαφής όσον αφορά στην σκλήρυνση κατά πλάκας και στις διαταραχές του ύπνου.

Η βιταµίνη Β12 έχει χρησιµοποιηθεί µε επιτυχία σε ασθενείς που πάσχουν από διαβητική νευροπάθεια και στοµατικά έλκη. Χαµηλά επίπεδα ορού βιταµίνης Β12 έχουν βρεθεί σε άτοµα µε HIV και επίσης έχουν συσχετιστεί µε µια πιο γρήγορη εµφάνιση της νόσου του AIDS.

Εξαιτίας του ρόλου της στον µεταβολισµό της οµοκυστεΐνης, έχει προταθεί ότι η βιταµίνη Β12 ίσως διαδραµατίζει κάποιον ρόλο στη µείωση του κινδύνου για εµφάνιση στεφανιαίας νόσου. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει απόδειξη πως η Β12 έχει ανεξάρτητη προστατευτική επίδραση.

Νέες ερεύνες γιά την Β12:

Η βιταμίνη B12 φαίνεται να βοηθά στην αποκατάσταση ζημίας των νευρώνων που υφίσταται οι διαβητικοί. Η βιταμίνη B12 φαίνεται να διαδραματίζει επίσης, έναν ζωτικής σημασίας ρόλο στην παραγωγή νευροδιαβιβαστών, όπως η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη.

Βιταμίνη Β12	Συνιστ. ἡμερ. δόση.
	0,6 mg
Τροφὲς	mg/100 gr.
Γάλα	0,871
Συκώτι	0,086
Σαρδέλες	0,034
Μύδια	0,02
Σκουμπρὶ	0,01
Ρέγγα	0,01
Καλαμάρια	0,005
Σολωμὸς	0,0047
Ἀρνὶ	0,0031
Χταπόδι	0,0029
Ἐλβετικὸ τυρὶ	0,0021
Αὐγὰ	0,002
Μπακαλιάρος	0,0017
Ξιφίας	0,0015
Μοσχάρι	0,0015
Ἀστακὸς	0,0013

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΜΕΤΑΛΛΑ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ